Giới thiệu về Công ty Cổ phần EREX, ông Honna Hitoshi - Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc cho biết, EREX là đơn vị có 30 năm hoạt động trong lĩnh vực điện sinh khối. Hiện nay, EREX đang triển khai một số dự án điện sinh khối tại Việt Nam, cụ thể là EREX đang đề xuất đầu tư xây dựng nhà máy phát điện bằng sinh khối tại Yên Bái, công suất 50 MW và Tuyên Quang, công suất 50 MW. Đồng thời, công ty cũng đang xây dựng nhà máy phát điện bằng nhiên liệu vỏ trấu tại Hậu Giang, công suất 20 MW, dự kiến đưa vào hoạt động tháng 01/2025 (đã khởi công xây dựng vào ngày 15/12/2022), sử dụng nhiên liệu trấu thu gom ở vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Về tình hình phát triển điện sinh khối trong Quy hoạch điện VIII, Việt Nam ưu tiên phát triển các loại hình điện sinh khối, điện đồng phát, điện sản xuất từ rác, chất thải rắn nhằm tận dụng phụ phẩm nông lâm nghiệp, chế biến gỗ, thúc đẩy trồng rừng và tăng hiệu quả sử dụng năng lượng, xử lý môi trường. Tới năm 2030, dự kiến tỷ trọng điện năng sản xuất các nguồn điện này đạt khoảng 1,2-1,6% và định hướng tới năm 2050 đạt khoảng 2,9-3,7% tổng điện năng sản xuất.

Phát biểu tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên hoan nghênh Công ty Cổ phần EREX tích cực quan tâm, triển khai nghiên cứu, phát triển năng lượng sinh khối tại Việt Nam, đặc biệt là đầu tư xây dựng các dự án điện sinh khối. Cụ thể, Trong thời gian ngắn, đã khảo sát, nghiên cứu, đề xuất bổ sung quy hoạch 14 dự án điện sinh khối tại 12 tỉnh/thành với tổng công suất 1.060MW; Đã khởi công xây dựng dự án NMĐ sinh khối 20MW tại Hậu Giang, dự kiến đưa vào vận hành năm 2025. Ngoài ra, EREX đã ký Biên bản ghi nhớ với Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam về việc nghiên cứu chuyển đổi nhiên liệu nhà máy nhiệt điện than bằng cách đồng đốt sinh khối với than tại các nhà máy nhiệt điện của Tập đoàn.

Bộ trưởng nhấn mạnh, phát triển điện sinh khối là phù hợp với quan điểm của Đảng, Nhà nước và Chính phủ Việt Nam: Ưu tiên phát triển các loại hình điện sinh khối, điện sản xuất từ rác, chất thải rắn nhằm tận dụng phụ phẩm nông lâm nghiệp, chế biến gỗ, thúc đẩy trồng rừng, xử lý môi trường. Đây là vấn đề rất phù hợp với xu hướng toàn cầu hiện nay. Theo Dự thảo Quy hoạch điện VIII dự kiến đến năm 2030 phát triển từ 1.230-2.270 MW nguồn điện sinh khối, điện từ rác; đến năm 2050 phát triển khoảng 6.000 MW nguồn điện sinh khối, điện từ rác. Vì thế, những đề xuất của EREX mới chỉ chiếm khoảng 40%, trong tương lai nhu cầu của Việt Nam sẽ còn nhiều hơn nếu như loại hình điện này có hiệu quả trong nhiều lĩnh vực.

Theo Bộ trưởng, Quy hoạch điện VIII chỉ xác định tổng công suất các loại hình nguồn điện theo từng miền, không có tên dự án cụ thể. Sau khi Quy hoạch điện VIII được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ Công Thương sẽ triển khai xây dựng Kế hoạch thực hiện phân bổ quy hoạch để trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt căn cứ trên cơ sở tiềm năng, lợi thế và khả năng đáp ứng lưới điện của từng khu vực và từng địa phương. Việc lựa chọn nhà đầu tư sẽ được Việt Nam thực hiện theo các quy định hiện hành của Luật Đầu tư, Luật đấu thầu. Quy hoạch điện VIII của Việt Nam định hướng chuyển dần các nhà máy điện than sang sử dụng nhiên liệu sinh khối (hoặc amoniac xanh) bằng cách đốt kèm. Việc EREX phối hợp với Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam nghiên cứu về đồng đốt than và sinh khối tại các nhà máy điện là rất phù hợp với định hướng của Việt Nam.

Thời gian tới, Bộ trưởng đề nghị, EREX cần cố gắng bảo đảm tiến độ, chất lượng và hiệu quả của Dự án điện sinh khối Hậu Giang và coi đây là hình mẫu cho ý tưởng phát triển điện sinh khối, điện rác tại Việt Nam. Đồng thời, tiếp tục khảo sát, nghiên cứu, đánh giá tính khả thi của các dự án EREX đã đề xuất, nhất là đảm bảo vùng nhiên liệu cho các nhà máy điện sinh khối. Các dự án điện sinh khối có diện tích vùng nhiên liệu rất lớn, vì vậy cần đánh giá kỹ lưỡng hiệu quả kinh tế của việc sử dụng đất cho phát triển điện sinh khối; đảm bảo phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của địa phương. Bên cạnh đó, EREX cần tích cực vận động Chính phủ Nhật Bản hỗ trợ vốn cho các dự án năng lượng sinh khối thông qua Cơ chế tín chỉ chung (JCM) và những nguồn tài trợ khác theo cam kết của Chính phủ Nhật Bản với Việt Nam và các thỏa thuận giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Kinh tế, Công nghiệp và Thương mại Nhật Bản. 

Theo đó, hai bên cần hợp tác từ khâu hoạch định chính sách cho đến đào tạo nguồn nhân lực, hợp tác nghiên cứu, sản xuất và đầu tư nhằm mang lại hiệu quả bền vững. Mặt khác, EREX cũng cần sớm triển khai đốt trộn sinh khối tại các nhà máy điện của Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam theo Biên bản ghi nhớ đã ký. Ngoài ra, EREX cần khẩn trương phối hợp với các đơn vị của Bộ Công Thương để hoàn thành đề xuất chính sách đối với Chính phủ Việt Nam trong phát triển năng lượng tái tạo nói chung, điện rác và điện sinh khối nói riêng. Đặc biệt, phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Công Thương làm tốt các công tác truyền thông nhằm chuyển biến nhận thức của các cấp các ngành, tạo sự đồng thuận của xã hội trong việc thực hiện các ý tưởng cho các dự án năng lượng tái tạo của mình.

Kết thúc buổi làm việc, ông Honna Hitoshi - Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc EREX cảm ơn những ý kiến của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, đồng thời chia sẻ về dự án điện sinh khối Hậu Giang, EREX cam kết đây sẽ là một trong những dự án kiểu mẫu về phát triển điện sinh khối phục vụ cho phát triển của địa phương. Ngoài ra, EREX hiểu rõ việc đảm bảo nguồn nguyên liệu là vấn đề rất quan trọng nên bên cạnh việc tìm nguồn cung trong nước, EREX cũng đã và đang nghiên cứu và tìm hiểu nguồn cung nguyên liệu từ các nước láng giềng của Việt Nam như Campuchia và Malaysia. Thời gian tới, EREX sẽ phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các đơn vị chuyên môn của Bộ Công Thương trong việc khảo sát nguồn nguyên liệu ở Việt Nam, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực và xây dựng các trung tâm nghiên cứu về năng lượng tái tạo tại Việt Nam.